Strahote rata su opet pred našim očima. Tenzije, pometnja, neizvesnost i strahovi koje on donosi postaju dodatni okidač za nasilje prema ženama ne samo na područjima na kojim se ratuje, već mnogo šire. Rat nikad ženama nije bio brat. Tako je i danas. U takvim okolnostima Akademija ženskog liderstva pokrenula je kampanju Izbori bez nasilja. Zadatak je da se što više žena angažovanih na izborima informiše i uključi u prikupljanje podataka o nasilju prema kandidatkinjama, aktivistkinjama političkih organizacija, ženama angažovanim u izbornoj administraciji ali i građankama koje će glasati. Po čemu su izbori 2022. važni? U njima će učestvovati najveći broj žena dosad. Na do sada prihvaćenim listama stranaka i koalicija je više od 1.700 kandidatkinja za poslanice Narodne skupštine. Zakon garantuje da će se u novom sazivu najvišeg zakonodavnog tela naći više od 100 žena.
S druge strane, atmosfera i podele u društvu nam govore o visokom stepenu rizika za povećanje nasilja prema učesnicama izbornog procesa, pre svega kandidatkinjama i aktivistkinjama, ali i ženama u izbornoj administraciji. Predizborna atmosfera koja vlada u Srbiji veoma je daleko od demokratske.
Ove nedelje su počele i specijalne emisije u kojima takmaci ukrštaju stavove i poglede na stvarnost u Srbiji.
Doživeli smo da predsednik Narodne skupštine predsednicu Vlade u TV emisiji oslovi sa gospodine. Društvene mreže su svakodnevno pune različitih gnusnih, seksističkih i mizoginih komentara. Žene su i dosad trčale neravnopravnu izbornu trku.
Za razliku od svojih muških kolega one moraju da se nose sa rodno zasnovanim nasiljem, pritiscima i različitim vrstama uznemiravanja.
U Akademiji ženskog liderstva postoji uverenje da se kampanjom može uticati da se nasilje prema ženama u izborima smanji, a ono koje se dogodi bude prijavljeno i/ili dokumentovano.
Da bismo u budućnosti kandidatkinjama omogućili ravnopravniju kampanju potrebno je da se danas o slučajevima nasilja prikupe podaci.
Tim Akademije će prikupiti i analizirati podatake o psihološkom (verbalnom), fizičkom, seksualnom uznemiravanju i nasilju kao i različitim vrstama pritiska, ucena, uznemiravanja kako u javnosti tako i unutar političkih organizacija.
Naročito malo se zna o nasilju unutar stranaka, a sigurni je da i ono postoji.
Zato, uključite se, zabeležite i pošaljite svaki primer nasilja kome svedočite ili koji ste doživele tokom kampanje, na dan izbora ili neposredno nakon njih. Možete ostati anonimne, ukoliko to želite. Prijavu pošaljite posredstvom veb-sajta na mail adresu prijavinasilje@liderke.org ili na Viber broj +381 61 309 3880.
Na kraju, kad se izbori završe, prikupljeni podaci biće pretočeni u preporuke usmerene na sistemsku zaštitu žena angažovanih u politici i na javnim poslovima. Tako će se doprineti stvaranju uslova za njihovo ravnopravnije učešće u izbornom procesu na sledećim izborima. Biće to jedan važan korak ka boljem društvu, ne samo za žene, nego za sve nas.
[:sr]Akademija je četvorodnevna obuka namenjena liderkama iz različitih stranaka, zainteresovanim da aktivno učestvuju u kreiranju političkog života Srbije i da kroz svoj angažman doprinesu poboljšanju položaja žena u društvu. Akademija ženskog liderstva je program koji je u Srbiji sprovodio Nacionalni demokratski institut (NDI) do 2013. godine, kada su ga preuzele tri organizacije na otvorenom konkursu.
Akademija je namenjena političarkama, koje ispunjavaju sledeće opšte uslove:
da su aktivne članice političkih stranaka, političkih pokreta ili grupa građana
da obavljaju javnu funkciju (u izvršnoj ili zakonodavnoj vlasti) ili da imaju želju da se kandiduju za javnu funkciju
da su spremne da kontinuiranim učenjem grade svoju karijeru i da su zainteresovane za oblast rodne ravnopravnosti
da dele vrednost solidarnosti – žele i reaguju u situaciji napada na žene ili kada je nekoj ženi potrebna pomoć i ohrabrenje
da, ukoliko budu izabrane, savezno odgovore obavezama koje su prihvatile u okviru Akademije ženskog liderstva
Posebnu pažnju ćemo posvetiti političkim strankama, organizacijama i grupama građana čije su članice zastupljene u novim sazivima predstavničkih tela – republičkog i pokrajinskog parlamenta, kao i skupština opština. U cilju formiranja izbalanasirane grupe učesnica, posebno ohrabrujemo pripadnice manjinskih nacionalnih zajednica da se prijave.
Ove godine na Akademiji će biti zastupljene sledeće teme:
Istorija i rezultati borbe za ženska ljudska prava
Diskusija sa narodnim i pokrajinskim poslanicama
Politički sistem i važnost učešća žena u političkom odlučivanju
Pravni i institucionalni okvir za dostizanje rodne ravnopravnosti u Srbiji
Lokalne politike rodne ravnopravnosti
Položaj žena iz ugroženih grupa
Liderske veštine na ženski način
Životne priče liderki
Veštine javnog nastupa, argumentacije i debate
Pored predavanja, treninga i radionica na kojima se bavimo navedenim temama, program Akademije inkorporira dodatne oblike aktivnosti. Pored sticanja znanja i veština, polaznice Akademije imaće priliku da se sretnu i razgovaraju sa iskusnim političarkama i parlamentarkama, ali i sa liderkama ostvarenim u razičitim profesijama i ulogama. Predviđene su projekcije filmova koji tematski odgovaraju na teme koje su u fokusu Akademije ženskog liderstva, kao i video snimanje i analiza javnog nastupa svake od učesnica. Konačno, biće odvojeno i vreme za upoznavanje, umrežavanje i druženje učesnica programa.
Osnovne informacije o programu:
program Akademije će biti realizovan kroz jedan četvorodnevni seminar i prateće aktivnosti: sastanke sa mehanizmima za rodnu ravnopravnost i drugim nadležnim institucijama, zagovaranje za unapređenje normativnog okvira, kao i sastanke sa ženskim nevladinim organizacijama
na seminarima će biti prisutno do 30 učesnica
predavači/ice na seminaru će biti istaknuti stručnjaci/kinje i javne ličnosti
organizatori snose troškove seminara, smeštaja i prevoza kao i svih pratećih aktivnosti
polaznice koje budu učestvovale na Akademiji ženskog liderstva će po završetku programa dobiti potvrdu o uspešno završenom programu i postaće deo alumni kluba Akademije.
Potrebno je da kandidatkinja popuni online prijavu Akademije ženskog liderstva (EDIT: link do prijave je ukinut, jer je konkurs završen) o razlozima za uključivanje u politiku i bavljenje rodnom ravnopravnošću na najkasnije do ponedeljka, 18. jula 2016. godine. Za sve dodatne informacije moguće je kontaktirati Bogdana Uroševića, koordinatora programa, putem telefona +381 11 3036 520 ili putem mejla burosevic@bfpe.org
Selekcija kandidatinja obaviće se u periodu od 18. jula do 18. avgusta na osnovu sledećih kriterijuma:
Iskazana motivacija za bavljenje politikom
Iskustvo i prethodni angažman u politici u bavljenju rodnom ravnopravnošću
Posvećenost vrednostima rodne ravnopravnosti
Funkciji u okviru političke partije/pokreta
Učešću u institucijama izvršne ili zakonodavne vlasti, ili u organima javne uprave.
Izveštaje sa prošlogodišnjih seminara možete pogledati na našem sajtu: Novi Sad i Niš
Program Akademije ženskog liderstva je omogućen velikodušnom podrškom američkog naroda kroz Američku agenciju za međunarodni razvoj (USAID). Sadržaj programa je isključiva odgovornost Beogradskog fonda za političku izuzetnost, Centra modernih veština i Centra za podršku ženama i ne predstavlja stavove USAID-a ili Vlade SAD.
[:en]The Academy is a four-day training intended for women leaders from different parties, interested in actively taking part in forming the Serbian political life and contributing to women’s position in the society through their engagement. The Women’s Leadership Academy is a program which was conducted in Serbia by the National Democratic Institute (NDI) until 2013, when it was taken over by three organisations at an open contest.
The Academy is meant for women politicians which meet the following requirements:
– They are active members of political parties, political movements or citizens groups
– They preform a public function (in executive or legislative government) or have a desire to run for a public function
– They are ready to build their careers through continuous learning and are interested in the gender equality topic
– They believe in values of solidarity – they desire to act and react in situations where women are being attacked or when women are in need of help and encouragement
– If they are selected, they will meet the obligations taken within The Women’s Leadership Academy
A special focus will be on political parties, organisations and citizens groups whose members are present in the new convocation of representative bodies – the republic’s and provincial legislature, as well as municipality assemblies. In order to form a balanced group of participants, we especially encourage members of national minority communities to apply for The Academy.
This year, The Aacademy will take on the following subjects:
– The history and results of the battle for women’s human rights
– Discussion with national and provincial women lawmakers
– The political system and the importance of women’s participation in the political decision-making process
– Local policies on gender equality
– Position of women from groups at risk
– Leadership skills the women’s way
– Public performance skills, arugmentation and debates
Aside from lectures, trainings and workshops dealing with the mentioned subjects, the program of The Academy incorporates additional activities. Alongside acquiring knowledge and skills, the Academy’s trainees will gain an opportunity to meet and speak to experienced women politicians and parlamentaries, as well as women leaders successful in various professions and roles. The Academy will also include screenigs of films with suitable themes that are to be discussed, as well as producing videos and analysis of public appearances of each participant. Finally, a certain amount of time will be dedicated to acquaintance, networking and socializing among the participants.
Key information on the program:
– The program of The Academy is to be conducted through a four-day seminar and follow-up activities: meetings with institutions and mechanisms dealing with gender equality, advocacy for improvment of the normative framework, as well as meetings with women’s NGOs.
– The seminars will include up to 30 participants
– The lecturers on the seminars are distinguished experts and public personas
– The organisers will cover the seminar, accomodation, transfer fees, as well as additional costs for follow-up activities;
– The participants at The Women’ Leadership Academy will receive a certificate for successful completion of the program upon its conclusion and will become a part of The Academy’s Alumni Club.
The candidates should fill out an online application for The Women’s Leadership Academy including their reasons for their engagement in politics and gender equality, no later than Monday, July 18th 2016. For further information please contact our program coordinator, Mr. Bogdan Urošević either by phone: +381 11 3036 520 or via email at burosevic@bfpe.org.
The selection process will take place between July 18th and August 18th and will be conducted based on following criteria:
– Manifestation od motivation for for political engagement
– Experience and previous engagement in politics on the field of equal rights
– The function preformed within the political party/movement
– Participation in executive or legislative government, or public administrative bodies
The reports from the previous Academy seminars can be accesed on the Women’s Leadership Adademy website: Novi Sad and Nis
The program of The Women’s Leadership Academy is made possible by the generous support of the American people through the U.S. Agency for International Development (USAID). The program content is the exclusive responsibility of The Belgrade Fund for Political Excellence, The Centre of Modern Skills and The Centre for Support of Women and does not represent the actual stands and positions of the USAID or the Government of The United States of America.[:]
Ovim putem ohrabrujemo novoizabranog predsednika Vlade Vojvodine Igora Mirovića da preispita sastav svog Kabineta i pronađe mogućnost za uključivanje još žena kako početak rada nove pokrajinske Vlade ne bi ostao u senci sputavanja ideje rodne ravnopravnosti u Autonomnoj pokrajini Vojvodina.
Još jednom ukazujemo na Inicijativu koju je AŽL tokom predizborne kampanje uputila svim političkim strankama i listama koje su uzele učešće na izborima 24. aprila, sa namerom da naglasimo važnost učešća žena u izvršnoj vlasti. Inicijativu je usvojio tj. potpisao: Glavni odbor Lige socijaldemokrata Vojvodine, članovi i članice Predsedništva Demokratske stranke, predsednik Socijaldemokratske unije i potpredsednica Socijalističke partije Srbije. Inicijativa je dostupna na sajtu liderke.org.
Naša inicijativa uporište nalazi u Ustavu Republike Srbije, Zakonu o ravnopravnosti polova, strateškim dokumentima koje Srbija ima u ovoj oblasti i međunarodnim standardima kojima teži u ostvarivanju politike jednakih mogućnosti i rodne ravnopravnosti. Zahtev koji smo istakli bio je najmanje 30 odsto žena na funkcijama u izvršnoj vlasti: u Vladi Republike Srbije, Pokrajinskoj vladi, gradskim i opštinskim većima, kao i na mestima gradonačelnika i predsednika opština.
Iako je inicijativa dobila snažnu podršku među građanima i građankama Srbije i u značajnom delu političke javnosti, danas sa žaljenjem konstatujemo da među donosiocima odluka ne postoji spremnost da se proklamovane vrednosti pretoče u političku praksu.
S poštovanjem,
Tim Akademije ženskog liderstva
EDIT (30, jun 2016.): Akademija ženskog liderstva dobila je odgovor iz Kabineta predsednika Pokrajinske vlade, odnosno savetnice predsednika Igora Mirovića, dr Senke Bengin. Odgovor prenosimo u celosti, a dokument možete pogledati ovde.
„Poštovani/a,
Naša zajednička težnja je da dostignemo rodnu ravnopravnost u izvršnoj vlasti Pokrajine. Izuzetno važan sekretarijat – Pokrajinski sekretarijat za finansije – vodi sekretarka Smiljka Jovanović. Pored toga, u Sekretarijatu Pokrajinske vlade, ključne pozicije zauzimaju žene. Između ostalih, žene su na pozicijama sekretara Pokrajinske vlade, zamenika sekretara Pokrajinske vlade, šefa kabineta predsednika Pokrajinske vlade, kao i savetnika predsednika Pokrajinske vlade. Takođe, u novoformiranoj Pokrajinskoj vladi, značajan broj zamenika sekretara će biti žene.
Težićemo da, u celokupnoj strukturi izvršne vlasti Pokrajine, zastupljenost žena bude minimum trideset odsto.
Želimo da vam se zahvalimo na vašoj angažovanosti po potanju rodne ravnopravnosti.
S poštovanjem,
dr Senka Bengin, savetnik predsednika Pokrajinske vlade“
[:sr]Pre nego što pređemo u razmatranje podataka dobijenih Indeksom rodne ravnopravnosti, važno je napomenuti da ove značajne informacije ne možemo samo posmatrati kroz formalni okvir koji u Srbiji postoji usvajanjem nekoliko zakona i direktiva, već i kroz svakodnevnu političko-društvenu praksu. Posmatrajući postojeće zakone možemo reći da postoje instrumenti da se spreči ili smanji nivo rodnog zasnovanog nasilja, ali nažalost u 2015. beležimo veći broj žrtava. Takođe, iako je Srbija postigla napredak u jačanju položaja žena u politici, svakodnevica nas upozorava da je taj napredak samo formalan, jer izjave najviših funkcionera (npr. bivšeg ministra odbrane Gašića koji je bio i član upravnog odbora u Koordinacionalnom telu za rodnu ravnopravnost Vlade RS) nam govore da ni u najvišim državnim institucijama ne postoji suštinsko razumevanje koncepta rodne ravnopravnosti i njene neophodnosti.
Vrednost indeksa
Indeks rodne ravnopravnosti za Republiku Srbiji iznosi 40,6%, dok rezultat indeksa zemalja članica Evropske unije iznosi 52,9% (indeks se meri na skali od 1 – potpuna neravnopravnost do 100 – potpuna ravnopravnost). Možemo konstatovati da Srbija ne zaostaje mnogo. Nedostatak od 12,3% ne predstavlja veliki jaz, ali postavlja se pitanje kako razumeti ovaj jaz. Razlika između Srbije i EU je u krucijalnim tačkama rodne ravnopravnosti, gde možemo videti podelu polova u domenima rada, novca, znanja i moći. Najveći jaz u ovim domenima upravo pokazuje da se polovi ne vide ravnopravno u poslovnim i društvenim relacijama i da naše društvo ne prepoznaje jednake mogućnosti i potencijale oba pola.
Najveći zaostatak Srbija ima u domenu rada, čiji indeks rodne ravnopravnosti nosi mnogo nižu vrednost u Srbiji nego u 28 država članica Evropske unije. Treba istaći da je u njegovim pod-domenima, pre svega u domenu podele i kvaliteta rada, situacija još gora u odnosu na EU, jer zaostatak dostiže 30%. U proseku žene su u znatno gorem položaju po pitanju kvaliteta radnog mesta, a razlika je polno definisana gde je ženama rodno prepušten socijalni sektor (drugim imenom sektor brige): prosveta, zdravstvo i socijalna zaštita.
Rodni jaz u domenu novca je druga bitna razlika u odnosu na EU. Pristup finasijskim resursima je naglašen u pod-domenima, tako da je u odnosu na Evropu 26.6% prema 58%, što znači da nas do ostvarene potpune rodne ravnopravnosi deli 73,4%. Na prezentaciji indeksa, kao pozitivan napredak u domenu novca, naveden je izlazak iz rodno zasnovanog siromaštva.
Domen znanja je jedan od najbitnijih pokazatelja, budući da on određuje šanse za učestvovanje na tržištu rada i ostvarenju blagostanja. U ovom domenu Srbija ne zaostaje preterano za EU, iz razloga što i zemlje EU beleže slabije procente u rodnoj ravnopravnosti kada je znanje u pitanju. Ono što je zanimljivo jeste da imamo jaz u korist žena kada je u pitanju tercijalno obrazovanje, ali istovremeno otkrivamo jaz u podeli polova u oblastima obrazovanja gde je znatno veća koncetracija žena u društvenim naukama i umetnosti. Uočeno je da je Srbija napravila napredak u izjednačavanju polova kada su obrazovne šanse u pitanju, ali je jako bitno nastaviti taj put, potrebno je posvetiti posebnu pažnju u eliminaciji diskriminatornog sadržaja iz udžbenika i promociji doživotnog učenja, a pre svega razbijanju društvenih obrazaca koji stimulišu jaču sklonost devojčica ka društvenim naukama i dečaka prema tehničkim naukama i matematici.
Domen moći se bavi razlikom između učešća polova u političkim, društvenim i ekonomskim procesima. “Nejednaka distribucija moći bez obzira da li je u javnom ili privatnom sektoru predstavlja osnovu opšte neravnopravnosti”. Srbija u ovom domenu sustiže određeni broj evropskih članica, dok od srednje vrednosti EU nije daleko. U domenu moći Srbija beleži vrednost indeksa od 43%, dok EU ima 39.7%. Ovde se postavlja ponovno pitanje konteksta i forme, koju Srbija često veoma dobro formalno podržava, dok nam praksa pokazuje nešto sasvim drugo. U računanju indeksa rodne ravnopravnosti značajan pokazatelj u domena moći jeste broj žena na pozicijama odlučivanja u Narodnoj skupštini i Pokrajinskoj skupštini, što je posledica uvođenja zakonskih kvota u vezi sa zastupljenošću manje zastupljenog pola (žena) u zakonodavnim telima, ali je istovremenom ostalo na ličnoj proceni koliko njihova brojnost i pozicija u praksi znači i samostalnost u odlučivanju uzimajući u obzir postojeću političku praksu i izbornu legislativu. Takođe, na procenu u domenu moći značajno je uticala Narodna banka na čijem je čelu Jorgovanka Tabaković. Kada je domen moći u pitanju, najveći problem ipak beležimo u privatnom sektoru gde su žene manje zastupnjene na liderskim pozicijama, a naročito je broj žena slabiji u odboru kompanija na berzi.Dobar primer neravnopravne raspodele moći i uticaja predstavljaju javna preduzeće u čijem vrhu po pravilu nema žena.
Pored ostalih domena, izdvaja se i domen vremena koji po podacim iz 2011. godine ukazuje na tradicionalnu nepravičnost u raspodeli poslova gde žene sa 87.1% svog vremena učestvuju u odnosu na miuškarce koji doprinose sa 40.1% svog vremena u kućnim poslovima. Jaz od 47% u kućnim aktivnostima, ukazuje da je tradicinonalna raspodela kućnih poslova dominatna i da u praksi žene imaju mnogo manje vremena za društvene aktivnosti i lični razvoj, što ih dovodi u nezavidnu poziciju dvostruke opterećenosti i nemogućnosti da ostvare svoje prava i potencijale.
U ostalim domenima se pokazuje da je politička odlučnost nužna, a pre svega kada je nasilje u pitanju. U 2014. godini bilo je 27 rodnih ubistava, a u 2015. godini u prvih 11 meseci čak 32. Posmatrajući domen nasilja, uočavamo da ne postoji dovoljno posvećenosti političara, zakona i policije, kada su žrtve rodnog nasilja u pitanju. Takođe, kao problem u istaživanju rodnog nasilja navodi se da je potrebno sliku o rodnom nasilju u Srbiji sistematizovati i kompletirati, što govori više u prilog da su incijative koje se preuzele na sebe rešavanje ovog značajnog problema, ostavljene same bez koordinacije državnih organa, što je dovelo do povećanog broja smrtnih slučajeva u 2015. godini.
Zaključak
Verujemo da je uvođenje Indeksa rodne ravnoprvnosti značajno, da će biti dobrar alat za monitoring, ali i velika obaveza, koja nas navodi na potrebe novih strategije i novih aktivnosti ka preciznijim benefitima rodnih politika. Više ne možemo pričati o kvanitetu poslova koje žene zauzmiaju, već o njihovom kvalitetu kao i pozciji na kojima se nalaze. Bitno je postići popunu ravnopravnost , jer ona je nužan uslov u postizanju opšteg potencijala jednog društva.
Detaljan izveštaj o Indeksu rodne ravnopravnosti možete preuzeti ovde.
